In april, tijdens de Maand van de Nachtwerker en in het bijzonder tijdens de Nacht van de Arbeid (30 april – 1 mei), vraagt Déhora in samenwerking met Stichting Time Design, aandacht voor de mentale, fysieke en sociale belasting die nachtwerk met zich meebrengt. Deze belasting wordt namelijk vaak onderschat en kan een groot effect hebben de gezondheid van de medewerkers. In dit artikel geven we 10 handige tips voor een gezonde balans tussen werk en privé bij nachtwerk.
Als je in ploegen- of wisseldienst werkt, sluit jouw sociale leven niet automatisch aan op dat van vrienden en/of gezinsleden. Zij slapen terwijl jij werkt, en hun dag begint juist wanneer jij gaat slapen.
Voor iemand die zelf een dagritme gewend is, is het maar moeilijk voor te stellen hoe het is om ’s nachts te moeten werken en overdag vrij te zijn. Nachtarbeiders stuiten daarom regelmatig op onbegrip van hun omgeving, die verwacht dat ze overdag gewoon mee moeten kunnen draaien, terwijl zij herstellende zijn van een (vaak zware) nachtdienst. Bedenk ook dat de sociale nadelen ook nog eens worden versterkt door de vermoeidheidsklachten als gevolg van de nachtdiensten.
Werk jij in de nacht? Zorg er dan voor dat jouw werk en privéleven in balans zijn, want dat is van cruciaal belang. Het is essentieel dat jouw omgeving hier rekening mee houdt en dat je zelf goede afspraken maakt met familie en vrienden. Ook ligt een aangepaste planning aan de basis van een betere afstemming tussen werk en je sociale leven.
Probeer een goede balans tussen herstel en een sociaal leven te vinden. Want als je je over een langere periode vooral aanpast aan het ritme van vrienden en familie (om meer tijd met ze door te brengen), gaat dat ten koste van je eigen rust en herstel. Neem dus voldoende rust en denk goed om jezelf. Dit komt de kwaliteit van de tijd die je doorbrengt met familie en vrienden alleen maar ten goede.
Informeer gezinsleden en vrienden over je activiteiten. Een wekelijks app-berichtje aan je beste vrienden, een bord met berichten of je dienstrooster op de koelkast, zijn goede methodes om te communiceren wanneer je elkaar overdag niet (of weinig) spreekt.
Overleg met je gezin en vrienden over de beste manier om voldoende slaap te krijgen. Dat helpt hen om zich bewust te worden van jouw levensstijl, jouw behoeftes beter te begrijpen en om rekening met je te houden wanneer je rust nodig hebt.
Probeer zoveel mogelijk samen te eten, zonder afleiding door TV, mobieltjes of tablets. Tijdens een gezamenlijke maaltijd kun je met elkaar praten, activiteiten plannen, problemen bespreken of gewoon je dag (of nacht!) bespreken.
Plan vakanties en regelmatige familiedagen samen met je gezin of vrienden. Plan ver vooruit om samen iets leuks te ondernemen. Soms kan het vooruitzicht van een vakantie of leuke uitjes de dagelijkse stress verlichten.
Breng iedere week ‘quality time’ of ‘dates’ door met je partner. De intimiteit binnen een relatie heeft er vaak als eerste onder te lijden wanneer de druk van (nacht)werk, opvoeding en huishouden toeneemt.
Wissel van dienst of neem vrij voor belangrijke gebeurtenissen, zoals: verjaardagen, bruiloften en belangrijke wedstrijden of optredens van je kinderen.
Onderneem leuke activiteiten met collega’s die hetzelfde ritme hebben. Misschien vind je wel collega’s die overdag met je willen sporten, koken, shoppen of een serie kijken.
Maak gebruik van je vrije dagen en geniet ook van de tijd voor jezelf. Grijp bijvoorbeeld de kans om in je vrije tijd een hobby te volgen waarvan je geniet.
Praat ook met andere nachtwerkers en wissel onderling tips en ervaringen uit om nieuwe ideeën te krijgen voor een gezond sociaal leven bij nachtwerk.
Wanneer je werktijden afwijken van het biologische ritme van je lichaam, moet je extra rekening houden met de samenstelling van je maaltijden.
Nachtwerkers zijn na een nachtdienst minder alert en presteren aantoonbaar minder. Maar na een nachtdienst stappen ze wel gewoon in de auto naar huis.