De industrie sector kenmerkt zich door vaste roosters, met vaste ploegen en vaste medewerkers waar men al jaren mee samenwerkt. Er zijn subculturen en hechte vriendschappen ontstaan binnen de teams. Wil je weten welke ploeg er op een bepaald moment werkt? Vraag het een willekeurige medewerker en hij weet het direct. In deze setting voelt men zich al jaren goed en veilig, waarom kan zelfroosteren dan toch zo’n groot voordeel opleveren?
Wat is zelfroosteren?
Zelfroosteren is een vorm van individueel roosteren. Met zelfroosteren krijgen medewerkers namelijk de vrijheid om zelf de dienstroosters in te vullen. Dat doen ze binnen geldende afspraken en bezettingseisen van de organisatie. Zelfroosteren biedt werknemers meer zeggenschap en leidt tot een hogere werknemersbetrokkenheid.
Waarom zelfroosteren een oplossing kan zijn
Steeds vaker bevelen bonden werkgevers aan te sturen op flexibiliteit en zelfstandigheid bij hun werknemers. Door te sturen op deze elementen zal dit de werkgever op den duur een beter overzicht op het werkaanbod geven en zal dit op lange termijn de (fysieke en sociale) gezondheid van de medewerkers stimuleren. Daarnaast geeft het medewerkers de mogelijkheid om zelf te bepalen wanneer zij willen werken. De overige belangrijkste voor- en nadelen worden hieronder uiteengezet.
Voordelen van zelfroosteren voor medewerkers
Het grote voordeel van zelfroosteren is dat men als medewerker het eigen rooster kan plannen. Hierdoor kan men sporten wanneer het hen uitkomt, zorgverlof opnemen, de kinderen ophalen wanneer dat nodig is en in een ploegenomgeving deeltijd gaan werken. Daarnaast wordt deeltijd werken door zelfroosteren opeens een stuk gemakkelijker. Wetenschappelijk is er bewezen dat medewerkers (zowel sociaal als fysiek) gezond blijven door zelfroosteren, omdat werknemers zelf de regie in handen hebben qua werkzaamheden en tijdsbesteding. Dit zal vervolgens de kwaliteit van het werk ten goede komen. Daarnaast is een belangrijk voordeel dat met zich gaat ontplooien, omdat medewerkers zich niet meer op één afdeling, binnen één team bevinden, maar juist allround worden opgeleid en connecties aangaan met iedereen binnen de organisatie.
Voordelen van zelfroosteren voor werkgever
Medewerkers worden door de invoering van zelfroosteren meer allround, omdat ze in verschillende ploegen komen te werken en diverse taken zullen uitvoeren. Daarnaast kunnen werkgevers meer gaan spelen met het inzetten van het aantal medewerkers per shift en hiermee geld besparen. Ook vermindert zelfroosteren leegloop en het verlaagt overwerk. Andere voordelen van zelfroosteren zijn: aantrekkelijk werkgeverschap, ziekte verzuim omlaag, mogelijkheden voor parttime werken, opvangen van CAO regels over bijvoorbeeld minder nachten (55+-regeling), voldoen aan CAO afspraken over duurzame inzetbaarheid etc.
Welke nadelen ervaren werknemers bij de invoering van zelfroosteren?
Werktechnisch gezien vervallen veel zekerheden voor de medewerkers op het moment dat er een nieuwe manier van plannen wordt ingevoerd. Voor hen is zelfroosteren een ingrijpende stap die zowel hun leven op het werk, als privé, raakt. De onduidelijkheden over toeslagen, weekenden en het verlies van vastigheid zijn veel gehoorde redenen om de stap niet te zetten.
‘’Bij de invoering van zelfroosteren moeten lange termijn voordelen afgezet worden tegen korte termijn angsten’’
Welke nadelen ervaren werkgevers bij de invoering van zelfroosteren?
Het is belangrijk dat werkgevers in hun achterhoofd houden dat het invoeren van zelfroosteren een investering is en geen bezuiniging. Wel vindt er op lange termijn een kostenbesparing plaats doordat men meer grip op het werkaanbod krijgt. Het invoeren van zelfroosteren creëert onrust in de gehele organisatie, waardoor het succes van het project in het geding kan komen. Inzet van de gehele organisatie (OR, bonden, HR, directie, medewerkers) is dus van cruciaal belang om de slagingskans te verhogen. Open en transparant communiceren met medewerkers is key bij de invoering van zelfroosteren, wanneer men het doel van en andere communicatie rondom het project niet herhaaldelijk en helder communiceert, ontstaat er al snel miscommunicatie. Veel projecten vallen hierdoor om.
Wat kan Déhora betekenen bij de invoering van zelfroosteren?
Déhora helpt organisaties bij de implementatie van zelfroosteren door vooral de tijd te nemen om per afdeling medewerkers binnen de organisatie mee te krijgen in het veranderproces. Bij de eerste meeting wordt aandacht besteed aan wat het veranderproces behelst; welke angsten en cultuurverandering er in het traject de revue zullen passeren. Vervolgens worden er informatiesessies en/of inloopspreekuren georganiseerd en indien nodig 1-op-1 sessies waarin wordt ingegaan op wat een medewerker een ideaal rooster zou vinden. Déhora past indien nodig het rooster aan en stelt spelregels op omtrent de invoering van het zelfroosteren betreffende vakantiedagen, weekend diensten, ATW, toeslagen etc. Er wordt ook een werkgroep met de directeur(en), OR en HR-managers, een stuurgroep en een klankbordgroep (met medewerkers) opgezet. Op deze manier wordt de gehele organisatie bij het proces betrokken en is het voor iedereen duidelijk dat er een joint effort nodig is om het project te laten slagen. Déhora geeft waar nodig (ondersteunende) trainingen en adviseert u graag over de best beschikbare planningsoftware voor uw organisatie.
Gemiddeld duurt de voorbereiding van een pilot circa 3 tot 5 maanden en duurt de pilot zelf anderhalf jaar, inclusief opstart en evaluatie. Déhora ondersteunt tevens graag bij de evaluatie en voorziet in eventuele middelen die nog nodig blijken te zijn.
Invoering zelfroosteren: wat u als organisatie moet weten!
- De verkenningsfase is het moeilijkst, op dat moment is er namelijk nog veel onwetendheid en wantrouwen. Déhora ondersteunt u daarom graag vanaf het allereerste moment van het traject.
- Een verandertraject duurt gemiddeld zo’n 2 tot 3 jaar, het is belangrijk te beseffen dat de tijd nemen en medewerkers de tijd geven de key is voor een succesverhaal. Laat ook de negatieve emoties van uw medewerkers toe, deze zijn onderdeel van de verandercurve. Neem kleine stapjes, want hierdoor zal u meer medewerkers voor uw project winnen.
- Soms blijkt gedurende een traject dat zelfroosteren niet de juiste methodiek is voor een organisatie om deeltijdwerken te stimuleren. Déhora heeft dan wel al het veranderproces gestart. Zo kunt u samen met ons op zoek gaan naar een andere oplossing.
‘’Het verandertraject is ook heel erg leuk, dat vergeet men vaak. Na enige tijd zien mensen de voordelen.’’
