Volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) werken ruim 1,3 miljoen Nederlanders soms of regelmatig in de nacht. Nachtwerk wil zeggen: minimaal 1 uur werken tussen 00.00 ’s nachts en 06.00 uur ’s ochtends. Opgeteld gaat het om 15 procent van de Nederlandse werknemers en zelfstandigen. Hoewel het een belangrijke factor is in de Nederlandse economie, worden de risico’s van nachtwerken nog vaak onderschat. Want welke risico’s brengt nachtwerken eigenlijk met zich mee?
Nachtwerk en lichamelijke gezondheidsrisico’s
Nachtwerk heeft invloed op de gezondheid van medewerkers. Lichamelijke risico’s ontstaan omdat ‘s nachts werken ertoe leidt dat mensen slapen, eten en werken op andere tijden dan de tijden waarop de lichamelijke processen zijn ingesteld. Het gevolg hiervan is dat nachtwerkers slapen op momenten dat het lichaam energie heeft. Eten en slapen gebeurt juist op momenten dat het lichaam wil rusten.
Deze ‘mismatch’ tussen de biologische klok en het leefritme, kan de slaap/waak cyclus en de circadiane ritmiek ernstig ontregelen. De ontregeling kan op korte termijn leiden tot slaapklachten (slechte slaapkwaliteit), spijsverteringsklachten (misselijkheid, slechte eetlust) en nerveuze klachten (hoofdpijn, trillerig gevoel). Op langere termijn lopen nachtwerkers een verhoogde kans op ernstige slaapstoornissen, chronische vermoeidheid, chronische angst of depressie, maag/darmklachten, overgewicht, diabetes type 2, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en klachten op het gebied van hart- en vaatziekten.
Veiligheidsrisico’s van nachtwerk
De biologische klok heeft invloed op het verloop van alertheid en prestatievermogen gedurende de verschillende uren van de dag. Overdag presteren we relatief beter, terwijl we in de nachtelijke uren relatief slechter presteren. Nachtwerkers hebben daarnaast een grotere kans op slaapgebrek. Dit kan leiden tot vermoeidheid, verminderde alertheid en prestatievermogen. Het ongevalsrisico is dan ook het hoogst tijdens een nachtdienst. De risico’s nemen substantieel toe als medewerkers opeenvolgende nachtdiensten hebben. Grote rampen met duizenden slachtoffers worden in verband gebracht met de risico’s van werken in de nacht. In dit verband wordt wel eens gewezen op incidenten, zoals: de giframp in de Indiase staat Bhopal (1984), de ramp met de olietanker Exxon Valdez (1989), het ongeluk met het ruimteveer Challenger (1986), het ongeluk met vlucht 801 van Korean Air (1997) en de nucleaire incidenten Three Mile Island (1979) en Tsjernobyl (1986), die stuk voor stuk ’s nachts plaatsvonden.
Ook blijkt uit onderzoek dat medewerkers die na hun nachtdienst naar huis rijden, door hun vermoeidheid een hoger risico lopen op een eenzijdig auto-ongeluk
Risico’s van nachtwerk op sociaal vlak
Vrijwel alle activiteiten zijn afgestemd op werken in een dagritme. Denk aan sportclubs, hobby’s, winkelen en sociale tijd met vrienden en familie. Werken in de nacht betekent dat voor de medewerkers het ritme van werken en vrije tijd afwijkt van wat gangbaar is. De kans is groot dat het ritme niet aansluit bij dat van familie en vrienden. Dit zorgt voor enkele uitdagingen bij het maken van afspraken met familie en vrienden. Er moet namelijk ook ruimte worden gemaakt voor een goed herstel na nachtdiensten. Sociale isolatie is dan ook één van de risico’s van werken in de nacht, wat kan leiden tot eenzaamheid en depressie.
Wilt u de risico’s van nachtwerken beperken? Déhora ondersteunt u!
Voor organisaties die nachtwerkers in dienst hebben, is het uiterst belangrijk om zich bewust te zijn van deze risico’s en zich in te spannen om deze risico’s zo veel mogelijk te verminderen. Werkgevers hebben in de visie van Déhora ten minste vier draaiknoppen om hier mee aan de slag te gaan:
- Het aantal nachtdiensten minimaliseren
- Gezond roosteren
- (Meer) invloed geven op de werktijden
- Voorlichting geven
Wilt u meer weten over hoe Déhora uw organisatie kan ondersteunen om de risico’s van nachtwerk te verminderen? Dan kunt u vrijblijvend contact met ons opnemen via het contactformulier om de opties te bespreken. U kunt ons ook bereiken via het telefoonnummer: +31 (0) 20 209 07 64
Mogelijk ook interessant voor u:
Gouden tips voor een optimale nachtdienst
In april, tijdens de Maand van de Nachtwerker en in het bijzonder tijdens de Nacht van de Arbeid (30 april – 1 mei), vraagt Déhora in samenwerking met Stichting Time Design, aandacht voor de mentale, fysieke en sociale belasting die nachtwerk met zich meebrengt. Deze belasting wordt namelijk vaak onderschat. In dit artikel geven wij de nachtwerkers onder ons enkele tips om gezond de nachtdienst door te komen. Ook geven wij organisaties tips om gezonde werknemers te hebben en te behouden!
4 tips voor gezondere ploegendienst medewerkers
Ploegendiensten brengen niet alleen fysieke, maar ook mentale en sociale gevolgen met zich mee. Lees hier 4 tips voor vitale ploegendienst medewerkers.
