De Arbeidstijdenwet (ATW)
De Arbeidstijdenwet is een complex geheel van regels die de maximale werktijden en minimale rusttijden van werknemers bepalen. In de Arbeidstijdenwet staat hoeveel uren werknemers in een bepaalde periode mogen werken en hoeveel tijd ze recht hebben op pauze of rust. Er zijn daarnaast extra normen voor nachtarbeid, werken op zondag en oproepdiensten (consignatie).
Regelgeving Arbeidstijdenwet
De Arbeidstijdenwet geldt voor iedereen vanaf 18 jaar die voor een werkgever werkt, dus ook voor uitzendkrachten, gedetacheerden en stagiairs. Deze wet geldt ook voor jeugdige werknemers van 16 en 17 jaar, waarvoor aanvullende regels gelden.
Voor werknemers van 18 jaar en ouder gelden de onderstaande normen. Het is belangrijk om bij de toepassing van deze normen rekening te houden met de definities van diverse ATW-termen (bijvoorbeeld dienst, week of dag). Ben je op zoek naar een volledige en overzichtelijke samenvatting van alle regels en definities?
Toezicht en handhaving Arbeidstijdenwet
De werkgever is verantwoordelijk voor de naleving van de Arbeidstijdenwet. De wijze waarop het beleid en de uitvoering binnen een organisatie moet plaatsvinden is daarom uitgebreid in de wet vastgelegd. De Inspectie SWZ (voorheen Arbeidsinspectie) houdt toezicht op de naleving van de Arbeidstijdenwet. Er worden regelmatig controles uitgevoerd op eigen initiatief van de Nederlandse Arbeidsinspectie of wanneer een klacht is binnengekomen over mogelijke overtredingen.
Wanneer bij de controle blijkt dat een bedrijf de wettelijke regels niet naleeft, kan het een bestuurlijke boete krijgen. Als de werkgever bij herhaling een norm overtreedt of als de overtreding de gezondheid van kinderen of de verkeersveiligheid in gevaar brengt, kan strafrechtelijke vervolging volgen.
Eigen mogelijkheden werknemer
Werknemers kunnen er ook zelf op letten dat de wettelijke regels inzake arbeids- en rusttijden worden nageleefd. Als de werknemer het vermoeden heeft dat de Arbeidstijdenwet wordt overtreden, kan hij of zij de werkgever hier op aanspreken. Ook is het mogelijk dat de werknemer de ondernemingsraad raadpleegt of informeert.
Definities ATW
De Arbeidstijdenwet gebruikt termen zoals dag, week, dienst en nachtdienst. Kennis van de definities van deze termen is cruciaal voor naleving van de wettelijke regels. De belangrijkste termen zijn:
Pauze
Een pauze is een ononderbroken rustperiode van minimaal 15 minuten tijdens de dienst, niet aan het begin of einde van de dienst.
Dag
De tijdruimte van 00:00 uur tot 24:00 uur.
Week
Het tijdvak tussen maandag 00:00 uur en de eerstvolgende zondag 24:00 uur.
Dienst
Aaneengesloten periode waarin arbeid wordt verricht en die gelegen is tussen twee opeenvolgende onafgebroken rusttijden van tenminste 8 uur.
Nachtdienst
Een dienst waarin meer dan 1 uur arbeid wordt verricht tussen 00:00 uur en 06:00 uur.
Reeks diensten
Eén of meer elkaar opvolgende diensten die worden voorafgegaan en gevolgd door ten minste 32 uur aaneengesloten rust.
Regelgeving Arbeidstijdenbesluit
Het Arbeidstijdenbesluit (ATB) is een onderdeel van de Arbeidstijdenwet (ATW). In het ATB zijn algemene bepalingen opgenomen die het mogelijk maken om op een aantal normen voor arbeids-en rusttijden, voor werknemers van 18 jaar en ouder, af te wijken van de ATW.
De regels in de ATW zijn meestal voldoende, maar voor specifieke beroepsgroepen of sectoren zoals Brandweer, Zorg en Horeca zijn ze soms ontoereikend vanwege de aard van de werkzaamheden, wat tot overtredingen kan leiden. Om dit op te vangen zijn er in het ATB diverse afwijkingsnormen bepaald. In de meeste gevallen kan er alleen gebruik worden gemaakt van het ATB als dit is opgenomen in de collectieve regeling.
Regelgeving jeugdige werknemers en kinderen
Welke regels gelden volgens de Arbeidstijdenwet? De volgende regelgeving geldt voor jongeren van 16 en 17 jaar: Maximale arbeidstijden: zij…
