Wat kunt u doen om ongevallen als gevolg van vermoeidheid te voorkomen? Lees hier onze vijf praktische tips om vermoeidheidsrisico’s door onregelmatige diensten tegen te gaan.
Ongevallen door vermoeidheid
Medewerkers met onregelmatige diensten of nachtdiensten hebben gemiddeld meer last van slaapgebrek. Hierdoor lopen zij een verhoogd risico op vermoeidheid en verminderde alertheid. Dit kan ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer iemand na een nachtdienst achter het stuur in slaap valt. Ook zijn vermoeidheid en verminderde alertheid belangrijke oorzaken voor ongevallen in sectoren als de luchtvaart, het vervoer, de industrie en de gezondheidszorg.
Arbeidstijdenwet biedt onvoldoende bescherming
Het is voor organisaties waar in de nacht wordt gewerkt dus cruciaal om de risico’s als gevolg van vermoeidheid te verkleinen. Werk- en rusttijden worden natuurlijk gereguleerd door de Arbeidstijdenwet, door cao’s en interne regelingen. Er is echter een groeiend besef dat dit soort regels alleen de vermoeidheidsrisico’s onderschat. Enerzijds kunnen medewerkers binnen de normen nog steeds overmatig vermoeid raken. Anderzijds kunnen normen tot onnodige belemmering van de inzet leiden, zonder dat de vermoeidheid of de veiligheid daadwerkelijk wordt verbeterd.
Een modernere manier om met vermoeidheid om te gaan is een Fatigue Risk Management System (FRMS). Bij een FRMS gaat het niet om het naleven van tijdsnormen, maar wordt van zowel de werkgever als de werknemer een actieve inzet en gedeelde verantwoordelijkheid verwacht in het voorkomen van vermoeidheid. Dit wordt bijvoorbeeld bereikt door op alle niveaus van de organisatie bewustwording van vermoeidheidsrisico’s te creëren en passende controlemaatregelen in te stellen.
5 praktische tips tegen vermoeidheidsrisico’s door onregelmatige diensten
Wat kunt u doen om ervoor te zorgen dat uw medewerkers alert blijven? Wij zetten hier vijf praktische tips op een rij:
Tip 1: Breng vermoeidheidsrisico’s in kaart
Vermoeid hoeft geen onzichtbare vijand te zijn. Er bestaan verschillende manieren om vermoeidheidsrisico’s in kaart te brengen. Zo kunt u analyseren of uw dienstroosters een risico met zich meebrengen. Een biomathematisch model (FAID) toont bijvoorbeeld op basis van een werk- en rusttijdenpatroon aan op welke momenten van een dienst vermoeidheidsrisico’s ontstaan. De Rooster Risico Profiel Analyse (RRPA) toetst of uw dienstroosters aan ergonomische vuistregels voldoen. Ook kunt u door middel van bijvoorbeeld vragenlijsten of logboekstudies de ervaren vermoeidheid van uw medewerkers gedurende de dag inzichtelijk maken. Door vermoeidheidsrisico’s regelmatig te (laten) onderzoeken kunt u deze tijdig signaleren en gericht actie ondernemen.
Tip 2: Maak vermoeidheid bespreekbaar
Het is voor medewerkers niet altijd makkelijk om vermoeidheid aan te kaarten. Zeker wanneer zij vermoeden dat zij door oververmoeidheid minder goed presteren, fouten maken of zelfs onveilige situaties veroorzaken. In dit kader wordt vaak gesproken van het creëren van een just culture. In een just culture worden medewerkers niet bestraft voor het melden van onveilige situaties. Neem als werkgever het initiatief door actief het gesprek met uw medewerkers aan te gaan over hun belasting en belastbaarheid. Dit kan bijvoorbeeld in het kader zijn van een functioneringsgesprek of bij het invoeren van een nieuw rooster.
Tip 3: Stimuleer een gezonde leefstijl bij uw medewerkers
Vermoeidheid wordt op tal van manieren beïnvloed door leefstijl. Van een goede slaaproutine tot het drinken van veel water. Van regelmatig bewegen tot het maken van afspraken met familie en vrienden. Medewerkers kunnen zelf veel doen om hun risico op vermoeidheid te verkleinen. Dit helpt niet alleen om alert te blijven op het werk, maar draagt er ook aan bij dat medewerkers in onregelmatige diensten gezond en veilig hun pensioen halen. Maak uw medewerkers bewust van hun rol in het voorkomen van vermoeidheid. Denk bijvoorbeeld aan een workshop gezond blijven in onregelmatige diensten.
Tip 4: Richt uw werkruimte goed in
De biologische klok reageert sterk op prikkels uit de omgeving. Als het bijvoorbeeld donker wordt, maakt het lichaam melatonine aan waardoor het slaperig wordt. Houd hier rekening mee bij het inrichten van uw werkruimte. Zorg bijvoorbeeld ’s avonds en ’s nachts voor voldoende licht, zodat het voor uw medewerkers makkelijker is om wakker te blijven. Ook kunt u bijvoorbeeld speciale ruimtes inrichten waar uw medewerkers kort kunnen slapen voordat ze ’s ochtends naar huis rijden.
Tip 5: Geen “one size fits all”
Werken op onregelmatige tijden en in de nacht is niet voor iedereen weggelegd. Ook tussen medewerkers die wél onregelmatig willen en kunnen werken zitten grote verschillen. Nachtdiensten brengen bijvoorbeeld een groter vermoeidheidsrisico met zich mee voor ochtendmensen dan voor avondmensen. Kijk of er bij het maken van de roosters (meer) rekening kan worden gehouden met persoonlijke voorkeuren en het tijdsprofiel van medewerkers.
Meer weten over onze dienstverlening op het gebied van vermoeidheidsrisico’s en onregelmatige diensten? Neem contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek via het telefoonnummer: +31 (0) 20 213 68 71
Mogelijk ook interessant voor u:
Hoe kunt u de werkdruk effectief verlagen binnen uw organisatie?
Werkdruk is niet hetzelfde als het druk hebben op het werk. Volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) ontstaat werkdruk pas wanneer een medewerker “niet kan voldoen aan de eisen die het werk aan hem stelt”. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een medewerker onvoldoende tijd krijgt, niet de juiste middelen heeft of niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikt om zijn werk goed te doen.
Nieuwe werktijdregeling? Zo pak je de evaluatie aan!
Een werktijdregeling beschrijft hoe een organisatie omgaat met arbeids- en rusttijden. Nieuwe cao-regelgeving, andere bedrijfstijden of de wens om een nieuwe roostermethodiek in te voeren (bijvoorbeeld zelfroosteren) kunnen ervoor zorgen dat de bestaande werktijdregeling niet meer voldoet. De invoer van een nieuwe werktijdregeling heeft grote impact op een organisatie en haar medewerkers. Daarom is het belangrijk om vooraf het doel van de nieuwe werktijdregeling te bepalen, de nieuwe afspraken in een pilot te testen en deze te evalueren. In deze blog bespreken we het proces dat daarbij komt kijken.
