Elk nadeel heeft zijn voordeel. Zo zou het bizarre Covid-19 virus wel eens een boost kunnen geven aan het wijzigen van onze temporele ordening. Al meerdere decennia wordt van verschillende kanten en om uiteenlopende redenen gepleit voor een nieuwe maatschappelijke tijdstructuur en -cultuur. Maar feitelijk beweegt deze al vele jaren slechts schoorvoetend. Dat terwijl het failliet van deze architectuur allang aanstaande is. Maar nu dwingt het coronavirus ons na te denken over een 1,5 metereconomie. En wat wij ons daarbij moeten realiseren is dat die – letterlijk en figuurlijk – de nodige ruimte krijgt wanneer we ons strakke tijdkorset van de ‘9-tot-5’ maatschappij afleggen en richting een tweeploegenstructuur bewegen. Los van een mogelijke maatregel om onze ‘lockdown’-situatie te verlichten, zou de bedoelde nieuwe tijdarchitectuur na de crisis ook nog eens goed kunnen zijn voor een besparing van structureel tientallen miljarden.
Op veel plaatsen wordt nagedacht over maatregelen en protocollen die de ‘lockdown’-beperkingen van dit moment kunnen terugdringen. Terwijl daarbij het meer en/of structureel thuiswerken een van de favoriete onderwerpen vormt, valt zo af en toe het thema ploegendienst te beluisteren. En ik juich dat toe. Niet alleen omdat ik de verhalen en relevante studies over de negatieve kanten van het thuiswerken zie, maar vooral omdat ik al vele jaren pleit voor een nieuwe tijdarchitectuur waarin de ploegendienst een belangrijke plaats heeft. En het bijzondere van dat pleidooi is dat het daarbij gaat om ruimte creëren. Meer dan ooit is die ruimte in deze bizarre tijd een issue. Denk aan de scholen waarin een beperkt aantal kinderen in een klas passen en de kantoren waarin herinrichting van de werkplekken volop in discussie is.
Bij de 2-ploegendienststructuur die ik bij werkenden voor ogen heb, bestaan er twee shifts van zeg 6 of 7 uur. De ene zou dan bijvoorbeeld kunnen lopen van 07:00 tot 14:00 uur en de andere van 14:00 uur tot 21:00 uur. Het effect van een dergelijke indeling is dat in plaats van 10 werknemers in het kantoor nu, in de 2-ploegendienstsituatie 20 werknemers veilig de ruimte zouden kunnen innemen. Uiteraard zouden voor scholen aangepaste tijden gekozen kunnen of moeten worden. Een ploegendienst vraagt qua organisatie het nodige van een organisatie. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de wijze van communiceren. Maar op dit vlak zijn boekenkasten met positieve ervaringen volgeschreven. Wanneer we daarbij realiseren dat al een kleine 20% van de beroepsbevolking in een vorm van ploegendienst werkt, mag hierin dus niet de bottleneck zitten.
Het is de recent overleden Arnold Heertje die in de jaren ’60 van de vorige eeuw reeds de aandacht voor extra ploegendiensten vroeg. In lijn met economen van de Commissie Opvoering Productiviteit van na de Tweede Wereldoorlog maakte hij duidelijk dat een toename van ploegendiensten in de Nederlandse economie een substantiële toename van het bruto binnenlands product zou betekenen. Dat nog zonder aandacht voor de welzijnseffecten die een dergelijke toename zou kunnen betekenen. De verhitte discussies die volgden over de 24-uurseconomie deden echter de argumenten voor meer ploegendiensten verstommen. Naar mijn mening een gemiste kans. Want het keurslijf waarin wij ons met de ‘9 tot 5’ samenleving hebben laten manoeuvreren levert heel veel problemen op.
Zonder hier heel uitgebreid op dit thema te willen ingaan noem ik een aantal aspecten van de tijdschade die de huidige tijdordening met zich meebrengt.
In het licht van het Corona virus en de tijdschade hiervoor beschreven, lijkt het mij verstandig versneld naar een nieuwe tijdordening van onze maatschappij te gaan. ‘Standaard’ 2-ploegendiensten zouden wat mij betreft daarbij een belangrijk element dienen te vormen. Hopelijk is voor deze verandering nu het momentum. De voordelen zijn talrijk. Ik noem er tot besluit slechts enkele.
Wil je met ons in gesprek wat wij kunnen doen voor jouw organisatie in deze periode? We adviseren en ondersteunen je graag.
Oeps! We konden je formulier niet vinden.
De coronacrisis heeft een grote economische impact op vele sectoren. Hoe maak je keuzes die zowel goed zijn voor de organisatie als voor de medewerkers. Eén van de oplossingen is om een JUS (jaarurensystemastiek) in te stellen. Dit maakt je organisatie veerkrachtiger en je verlaagt ermee je risico’s voor in de toekomst.
De coronacrisis heeft een grote economische impact op vele sectoren. Menigeen is daarbij de mening toegedaan dat het nooit meer zo wordt als voor de crisis. Lees hier de hele blog over de kijk van onze CEO, Ben Janssen op de coronaperiode.