Fatigue Risk Management (FRM)

Fatigue Risk Management (FRM) is een relatief nieuwe manier van het bestrijden van vermoeidheidsrisico’s bij werknemers. FRM is gericht op het voorkomen van risico’s die door vermoeidheid bij werknemers worden veroorzaakt. Het model gaat uit van het uitgangspunt dat, voordat dergelijke risico’s ontstaan, er een opeenvolging van situaties en symptomen heeft plaatsgevonden.

Effectief FRM bestaat uit een combinatie van het creëren van bewustwording ten aanzien van nut en noodzaak, het geven van voorlichting, het inregelen van controlemaatregelen op verschillende niveaus en het cyclisch verbeteren. De controlemaatregelen moeten onderdeel zijn van organisatie brede afspraken en instructies, waaraan alle lagen van de organisatie zich hebben gecommitteerd. Essentieel daarbij is dat medewerkers het vertrouwen hebben dat hun meldingen geen negatieve consequenties hebben. Een belangrijk kenmerk van FRM is dat het accent niet langer ligt op het naleven van tijdsnormen, maar dat er een actieve inzet en gedeelde verantwoordelijkheid ontstaat van zowel werkgever als medewerker.

Wat zijn oorzaken van vermoeidheid bij werknemers?

Minder slaap (aantal uren of kwaliteit) vermindert het vermogen om goed te kunnen functioneren en verhoogt slaperigheid de volgende dag. Vermoeidheid wordt veroorzaakt door de volgende factoren die elkaar versterken:

• Het aantal slaapuren. Vooral als werknemers structureel minder dan zes uur slaap per etmaal hebben, kan dit tot problemen leiden.
• De hoeveelheid uren die een werknemer voorafgaand aan het werk wakker heeft doorgebracht. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarbij werknemers starten met werk om 23.00 uur, terwijl zij ‘gewoon’ om 07.00 uur zijn opgestaan.
• Op welk moment van de dag de werknemer zijn de slaap heeft. Onder invloed van de biologische klok is slaapkwaliteit overdag minder goed dan ’s nachts. Dus zelfs al slapen werknemers voldoende uren, het herstellend effect van slapen overdag is lager dan van slapen tijdens de nacht.

Op welk moment van de dag de werknemer zijn werkuren heeft. De biologische klok heeft invloed op het verloop alertheid en prestatievermogen gedurende de verschillende uren van de dag.Als het gaat om het voorkomen van vermoeidheid, wordt traditioneel regulering gezocht door het stellen van eisen aan het werk- en rusttijdenpatroon. Zo staan in de Arbeidstijdenwet normen voor maximale arbeidstijd en minimale rusttijd. Er is echter een groeiend besef dat dit soort regels alleen de vermoeidheidsrisico’s onderschat. Enerzijds kunnen medewerkers binnen de normen nog steeds overmatig vermoeid raken. Anderzijds kunnen normen tot onnodige belemmering van de inzet leiden, zonder dat de vermoeidheid of de veiligheid er daadwerkelijk door wordt verbeterd.